Zderzaki off-road. Jaki zderzak do terenówki wybrać
Wymiana zderzaka w samochodzie terenowym może być istotna z wielu powodów. Pierwsza myśl nasuwa się automatycznie. Lepsza ochrona. Brzmi poważnie, ale co to oznacza w praktyce? Jak podejść do tematu i czy na tym się kończy? A wreszcie, czym się kierować i jaki zderzak do terenówki wybrać? My to już wiemy, teraz Twoja kolej.
Rodzaje zderzaków: materiał
Na początek myśli o zakupie i wymianie zderzaka warto dowiedzieć się, pomiędzy czym właściwie rozgrywa się decyzja. Zderzaki bowiem definiują w zasadzie dwie kwestie. Pierwszą z nich jest materiał, z którego zderzak został wykonany.
Zderzak plastikowy
Standardowo fabryczne zderzaki wykonane są z tworzyw sztucznych, najczęściej z plastiku. W przypadku tradycyjnej jazdy jak najbardziej mają uzasadnienie i dobrze się sprawdzają. Przede wszystkim są lekkie, najbezpieczniejsze i zazwyczaj mieszczą się we wszystkich normach dotyczących warunków technicznych pojazdów dopuszczonych do ruchu.
Z drugiej jednak strony, w przypadku off-roadu i jazdy po wymagających terenach są też najmniej odporne na wszelkie zadrapania i uderzenia. Umówmy się, w takich warunkach istnieje dużo ryzyko graniczące z pewnością, że taki zderzak prędzej czy później (prędzej) pęknie. Nie dość więc, że stanowi to zagrożenie dla pozostałych komponentów pojazdu, to po pewnym czasie, zwłaszcza kiedy jest cały spękany, taki zderzak wygląda mało estetycznie lub nawet nie nadaje się do dalszego użytku.
Zderzak stalowy
Następnym najpopularniejszym rodzajem zderzaków są zderzaki stalowe. Szczególnym zainteresowaniem cieszą się właśnie wśród kierowców off-roadowych. Solidna, ciężka, stalowa konstrukcja to zdecydowanie bardziej skuteczna ochrona komponentów pojazdu. Do tego wgniecenia nie przesądzają o wymianie na nowy produkt. To dlatego, że stal jest wytrzymalsza i bardziej podatna na naprawę.
Jednocześnie stal jest też najcięższym materiałem. Stanowi więc naturalnie dodatkowe obciążenie dla pojazdu. Warto o tym pamiętać – ponownie – szczególnie w przypadku off-roadu, ponieważ każdy dodatkowy kilogram na pojeździe, a w terenówce ich niemało, to obciążenie dla zawieszenia, które może ostatecznie przesądzić o sterowności samochodu.
No i jeszcze rdza. Wspomnieliśmy nieraz, że jazda terenowa to pot, łzy i… zadrapania. Z kolei każde naruszenie powłoki lakierniczej w zderzakach stalowych to gwarancja wystąpienia korozji, a dalej ubytków. Aby ich uniknąć, ogromnie ważna jest odpowiednia konserwacja.
Zderzak aluminiowy
Gdzieś pośrodku zderzaków plastikowych a stalowych plasują się zderzaki aluminiowe. Są wytrzymalsze od plastikowych, a jednocześnie lżejsze od stalowych odpowiedników. Dzięki temu są dobrym wyborem dla samochodów wyprawowych i overlandingu, gdzie każdy kilogram może przesądzić o możliwości jazdy. Przy tym też, ich największym wyróżnikiem jest wysoka odporność na działanie czynników zewnętrznych. Nie mają tak wysokiej jak stal tendencji do gnicia czy rdzewienia. Dlatego w przypadku uszkodzenia, np. zarysowania czy wgniecenia, nie musisz zamartwiać się o korozję.
Tym samym aluminium jest bardziej plastyczne od stali, co koniec końców przekłada się na jego odrobinę większą podatność na odkształcenia. Zderzak aluminiowy teoretycznie łatwiej jest więc uszkodzić, stąd jest rzadszym wyborem wśród amatorów ekstremalnego off-roadu, ale już do mniej brawurowej (czytaj rozbijania się) jazdy w terenie – sprawdza się doskonale.
Rodzaje zderzaków: długość
Drugim najbardziej rozpoznawalnym kryterium kwalifikującym zderzaki jest ich rozmiar, z naciskiem na długość. Tyczyć się to będzie jednak określonej grupy modeli samochodów. Pickupy dla przykładu z natury posiadają zderzaki w wersji tylko tzw. pełnej. Inne w ich przypadku wyglądałyby zwyczajnie zbyt komicznie, żeby nie powiedzieć – wręcz karykaturalnie.
Poniższy podział nie jest oficjalnie przyjętą nomenklaturą, stosujemy go dla uproszczenia i wg. nas uporządkowanego skategoryzowania typów zderzaków.
Zderzak krótki (typu stubby)
Ten rodzaj zderzaka zajmuje zwyczajowo długość grilla. Najczęściej możesz go spotkać w przypadku terenówek takich jak Jeep Wrangler czy Ford Bronco. Być może ma to uzasadnienie w konstrukcji tych samochodów, a ściślej – w charakterystycznej budowie poszerzeń (nadkoli,) które są wysunięte na zewnątrz oraz zdejmowalne.
Co do kwestii użytkowych, krótki zderzak może mieć największy wpływ na zmianę kątów natarcia i zejścia oraz zwiększenie prześwitu. W ten sposób zwiększa też manewrowość pojazdu w ciasnych przesmykach. Jednocześnie jednak będzie stanowił najmniejszą ochronę, nie przykrywając w pełni istotnych elementów pojazdu, jak m.in. reflektorów czy chłodnic.
Zderzak prosty (straight)
Jest to dłuższy zderzak jednak nie pokrywający w pełni długości fabrycznych poszerzeń. Można przyjąć, że patrząc na samochód od frontu, zderzaki typu straight sięgają mniej więcej do połowy koła.
Zderzak długi (typu full)
Zderzaki z rodzaju full z definicji zasłaniają koła w pełni, są najbliżej fabrycznej długości nadkoli, tym samym nie zawsze oznacza to, że łączą się z nimi bezpośrednio. Z perspektywy użytkowej stanowią najpewniejszą ochronę komponentów pojazdu.
Porównanie długości zderzaków
Wybór odpowiedniego zderzaka to nie tylko kwestia wyglądu, ale warto sobie zebrać w jednym miejscu wszystkie dostępne opcje. Na naszej grafice przedstawiamy trzy główne warianty w oparciu o ich długość: Stubby (krótki, zapewniający maksymalny prześwit dla kół), Straight (średniej długości, najbardziej uniwersalny) oraz Full (długi, oferujący pełną ochronę przodu pojazdu).
Dlaczego warto wymienić zderzak. Kwestie użytkowe w zależności od typu zderzaka
Praktyczna funkcyjność zderzaka będzie wynikać z powyższej charakterystyki tego elementu. Niezależnie jednak od tego, możemy wyszczególnić kilka cech, które będą motywowały do zmiany fabrycznego zderzaka na nowy, aftermarketowy egzemplarz, który często zapewni dodatkowe walory użytkowe. Należą do nich:
Osłona pojazdu w trudnym terenie i na szutrach
Wymiana zderzaka z fabrycznego, plastikowego na model wykonany z innego materiału: stali czy aluminium, pozwala osiągnąć większą osłonę pojazdu. Jak zaznaczyliśmy na początku, wersja stalowa jest pod tym względem bezkonkurencyjna w każdym scenariuszu. Możesz nią przytrzeć o gałęzie, pnie drzew czy nawet prześlizgnąć się przez skały bez strachu, że zderzak będzie do wymiany lub, co gorsza, uszkodzisz kluczowe elementy pojazdu.
Zderzak aluminiowy również sprawdzi się w terenie, o ile będzie użytkowany z głową. Co to znaczy? Ano tylko tyle, że Twoja jazda skupia się raczej na pokonywaniu ukształtowania terenu oraz samej nawierzchni, np. szutrach. Słowem na tym, gdzie w grę wchodzą maksymalnie uderzenia żwiru, piasku, kamieni i mniejszych gałęzi. W takich bowiem sytuacjach zderzak aluminiowy zapewni wymaganą ochronę, a nie będzie dodatkowo obciążać pojazdu.
Większe możliwości w terenie – większe koła, kąty natarcia i zejścia, montaż wyciągarki
Montaż nowego zderzaka bez względu na materiał wykonania umożliwia również montaż większych kół. Pod warunkiem oczywiście, że ten posiada odpowiedni kształt. Większe koła natomiast, to większy prześwit, a tym samym większe możliwości do pokonywania terenowych przeszkód. Nowe koła z dobrą oponą to także lepsza przyczepność na niestabilnych gruntach.
Nowy zderzak o zmienionym kształcie i wymiarach w parze z dużymi kołami, może przełożyć się także na większe kąty natarcia oraz zejścia. To znaczy, że ryzyko zahaczenia przodem lub tyłem samochodu w trakcie pokonywania wzniesień oraz zjazdów jest zdecydowanie mniejsze. Podobnie w przypadku jazdy po koleinach, kamieniach itd.
Ponadto zderzak stalowy będzie stanowił dodatkową podporę dla pojazdu, w razie, gdyby doszło do jego zawieszenia na tym elemencie. Stal jest bowiem nie tylko bardziej odporna na wgniecenia, ale także zdolna przyjmować działanie większych sił, czyli mocniejszy nacisk.
Do tego dochodzi możliwość zainstalowania wyciągarki w obrębie zderzaka (schowana do wnętrza i niewidoczna lub umieszczona na górnej części zderzaka i widoczna). Tyczy się to jednak tylko zderzaków aluminiowych i stalowych o specjalnych wzmocnieniach montażowych, których specyfika umożliwia utrzymanie ciężaru wyciągarki. Pozostałe zderzaki oraz zawsze modele plastikowe (czasami również fabryczne) wymagają specjalnej płyty pod wyciągarkę, która umożliwia jej bezpieczny montaż.
Wygodne rozwiązania i więcej funkcjonalności – oświetlenie, akcesoria off-road, koło zapasowe
Aftermarketowe zderzaki (głównie aluminiowe i stalowe) to często również więcej wygodnych funkcjonalności. Projektowane są z myślą o innych off-roadowych rozwiązaniach, stąd znajdziesz m.in. modele umożliwiające np. bezpośrednie podłączenie w nich dodatkowego oświetlenia.
Oprócz tego, część modeli może być wyposażona w specjalne wypusty, które umożliwiają dźwiganie pojazdu za pomocą hi-liftu, a także posiadać tzw. szarpaki (najczęściej w zderzakach montowanych na ramie pojazdu), czyli specjalne uchwyty/zaczepy do podpięcia liny kinetycznej. Szarpnięcie z kinetyka to z kolei niejednokrotnie konieczna pomoc w przypadku ugrzęźnięcia w terenie.
Zderzak stalowy tył – alternatywne rozwiązania
Dodatkowo w przypadku stalowych zderzaków tylnych nieraz spotkasz się z miejscem na hak holowniczy, co umożliwia holowanie samochodu, bez konieczności dokupowania pasującego elementu. Ponadto stalowe zderzaki tylne mogą posiadać mocowania na akcesoria terenowe, takie jak łopaty, hi-lift, kanister, zbiorniki (np. wody) itp. Dzięki czemu zyskujesz więcej wolnej przestrzeni wewnątrz samochodu.
Stalowe zderzaki tylne nierzadko posiadają także specjalne wycięcie na większe koło zapasowe (dla większych kół zapasowych umieszczonych na drzwiach pojazdu) lub specjalne wzmocnienia umożliwiające przewóz ciężkich, dużych kół zapasowych (nawet do 40”). W tym celu do stalowego zderzaka tylnego instalowany jest tzw. system przeniesienia koła, który umożliwia montaż koła zapasowego bezpośrednio do konstrukcji zderzaka.
Takie rozwiązanie jest solidniejsze i bezpieczniejsze od montażu koła do klapy. Ta mogłaby zwyczajnie nie udźwignąć takiego ciężaru, nawet przy wzmocnionych uchwytach. Jest też prostsze i tańsze od wymiany całej klapy. Natomiast w plastikowych zderzakach, żeby zastosować takie rozwiązanie, wymagane byłyby cięcia, które są przede wszystkim nieestetyczne.
Dlaczego warto wymienić zderzak. Kwestie wizualne
Poza udogodnieniami czy ulepszeniami, jakie wiążą się z wymianą zderzaka, nie mniej ważną kwestią jest estetyka. Dla wielu kierowców bardziej terenowy, agresywny wygląd samochodu to zresztą jeden z głównych motywatorów wszelkich modyfikacji. Dlatego w ofercie zderzaków znajdziesz najróżniejsze wzory. Od topornych, mocno zabudowanych modeli aż po cienkie, kanciaste formy w oryginalnych kształtach.
Co więcej, czasami seryjny wygląd poszczególnych elementów pojazdu budzi tak dużo kontrowersji, że już samo to jest powodem do zmiany zderzaka. Tak jest np. w przypadku przedniego zderzaka Jeepa Wranglera JL w wersji europejskiej. Nie jest to najbardziej designerska część, dlatego wielu właścicieli już na starcie decyduje się na jego wymianę.
Wybierając zderzak głównie ze względów wizualnych, nie zapominaj jednak o właściwościach konkretnych typów zderzaków. Zastanów się, czy w przyszłości nie będziesz chciał zastosować innych zmian w swoim samochodzie. A może już planujesz podróże 4×4? Weź to pod uwagę, gdyż może to wpłynąć na decyzję o rodzaju materiału czy długości zderzaka.
O czym należy pamiętać przy wymianie zderzaka
Kiedy już wiesz, jaki zderzak będzie najlepszy dla Twojego samochodu i Twoich potrzeb, pamiętaj jeszcze o kilku kwestiach. Jeżeli podejdziesz do zakupu bez pełnej świadomości i na szybko, może Cię to słono kosztować – pieniędzy, ale i nerwów.
Płyty osłonowe podwozia
Przede wszystkim musisz wiedzieć, że część zderzaków pasuje tylko do wybranych płyt osłonowych, które są z nim kompatybilne. Najczęściej tyczy się to przedniej płyty osłonowej. Jest to szczególnie istotne nie tylko, kiedy już posiadasz osłonę podwozia w swoim pojeździe, ale także kiedy dopiero zamierzasz ją zamontować. Na pewno będzie łatwiej, kiedy przemyślisz zakup obu elementów jednocześnie, wtedy nie będziesz musiał martwić się o dostępność konkretnych komponentów, czekać na ich dostawę lub szukać pasującego elementu w różnych miejscach.
Zderzak stalowy przepisy
Chociaż zderzak stalowy to szereg nieocenionych korzyści, to ma on też swoje ograniczenia. W niektórych regionach (chociażby UE) przepisy jasno określają dopuszczalne wymiary oraz wagę poszczególnych elementów pojazdu – w tym zderzaków. Przy każdej wymianie seryjnego elementu zapoznaj się z obostrzeniami w Twoim kraju. Zderzak stalowy z powodu swojej masy może przekraczać ustanowione normy.
Bullbar w zderzaku – co to jest i co daje
Mówiąc o zderzakach nie sposób nie wspomnieć także o bullbarach. Bullbar to specjalny pałąk ochronny, czyli dodatkowa osłona przedniej i górnej części pojazdu. Jego głównym zadaniem jest ochrona części mechanicznych przed dużymi przeszkodami i kolizjami. Oprócz tego może posłużyć do instalacji akcesoriów, takich jak oświetlenie, antena itd.
Bullbary występują w różnych wariantach: prostym, nachylonym w kierunku grilla oraz (typu stinger – żądło) wychylone na zewnątrz. Ten ostatni stanowi największe zagrożenie na drodze i poza nią, a jego nazwa nie bierze się znikąd, ponieważ wyróżnia się największym ryzykiem niepożądanego zahaczenia i uderzenia. Jeżeli chodzi o styl mogą być zaokrąglone lub kwadratowe, a często są dopasowane do konkretnego modelu zderzaka. Jeżeli więc bierzesz pod uwagę jego zakup, zobacz z jakim zderzakiem jest kompatybilny.
Możliwe scenariusze wymiany zderzaka: Przyczyny i motywacje
- Fabryczny plastikowy zderzak na zderzak plastikowy aftermarketowy – tutaj główną motywacją mogą być kwestie wizualne oraz montaż większych kół. Takie rozwiązanie to bezpieczny upgrade, który wciąż mieści się w normach, ale za to nie gwarantuje tytanowej ochrony.
- Zderzak plastikowy na zderzak aluminiowy – w takim scenariuszu motorem do wymiany zderzaka może być chęć zamontowania wyciągarki, większa ochrona pojazdu w overlandingu, przy jednocześnie nieznacznie zwiększonym ciężarze auta. Dodatkowo istotne są: zaimplementowanie oświetlenia, wymiana kół na większe oraz podkreślenie charakteru pojazdu.
- Zderzak plastikowy i aluminiowy na zderzak stalowy – w tym wariancie oprócz wymienionych wyżej powodów najważniejsze będzie podbicie terenowych możliwości pojazdu, to jest zapewnienie najskuteczniejszej ochrony, możliwość przewożenia dodatkowych akcesoriów niezbędnych w terenie oraz montaż większego koła zapasowego i wyciągarki.
FAQ – pytania dotyczące zderzaków
- Czy do zderzaka można zamontować wyciągarkę?
Tak. Niektóre zderzaki stalowe i aluminiowe, o specjalnie wzmocnionej konstrukcji w miejscach montażu umożliwiają nawet bezpośrednią instalację wyciągarki. W przypadku pozostałej części zderzaków oraz każdych zderzaków plastikowych konieczny jest zakup dodatkowej płyty pod wyciągarkę. Pamiętaj tylko, że nie każdy fabryczny zderzak gwarantuje możliwość instalacji płyty pod wyciągarkę.
przeczytaj również
- Czy zderzak będzie pasował do osłony podwozia?
Tak, ale tylko do konkretnych modeli. Sprawdź, jak jest w przypadku wybranego przez Ciebie zderzaka, żeby nie okazało się, że będziesz zmuszony wymienić posiadaną płytę osłonową.
Podsumowanie – który zderzak najlepszy w teren. Plusy i minusy różnych zderzaków
Zderzak do ciężkiego off-roadu
Tutaj odpowiedź jest stosunkowo prosta. Do hardkorowego off-roadu, do jazdy w naprawdę trudnym terenie do przepraw, których celem jest pokonywanie coraz to większych wyzwań i przeszkód, najlepszym wyborem będzie zderzak stalowy.
Zalety
- Najwyższa ochrona przed uderzeniami i wysoka trwałość
- Możliwość zawiśnięcia na zderzaku i przejechania po przeszkodach
- W przypadku niektórych modeli możliwość montażu wyciągarki bezpośrednio do zderzaka
- Możliwość instalacji koła zapasowego na zderzaku oraz najczęściej specjalne wycięcie na koło
- Możliwość podpięcia akcesoriów terenowych
- Miejsce na dodatkowe oświetlenie
- Ciekawsze wzornictwo i wykończenie
Wady
- Ciężka konstrukcja
- Może wymagać wymiany elementów zawieszenia
- Może wykraczać poza normy przyjęte w danym kraju
Jeżeli przy tym postawisz na krótką wersję zderzaka stalowego, to dzięki częściowej zmianie geometrii pojazdu zwiększysz jego zdolność do pokonywania przeszkód, jednak kosztem osłony.
Zderzak do overlandingu, długie dystanse, boczne szlaki
Dla mniej ekstremalnych terenowych przygód, w tym na przejazdy bocznymi, nieutwardzonymi szlakami oraz niestabilnymi gruntami (woda, błota) oraz dla szeroko pojętego overlandingu i długich tras wystarczające będą zderzaki aluminiowe.
Zalety
- Dobra odporność za zadrapania i zarysowania
- Lżejsza konstrukcja
- Mniejsza masa pojazdu przekłada się na mniejsze obciążenie zawieszenia i lepszą efektywność paliwową
- Wysoka odporność na utlenianie, lepiej znoszą kontakt z wilgocią
- Możliwość instalacji większych kół i wyciągarki
- Możliwość implementacji dodatkowego oświetlenia
- Ciekawsze wzornictwo i wykończenie
Wady
- Wysokie koszty naprawy
- Cena
- Łatwiej ulegają odgnieceniom i uszkodzeniom
Zderzaki dla zwiększenia możliwości w standardowej jeździe
Nowy zderzak plastikowy to dobre rozwiązanie dla wszystkich kierowców, którzy nie szukają zapory przed wgnieceniami, ale chcą dodać charakteru swojemu pojazdowi oraz w razie potrzeby móc wymienić koła na większe. Do tego dla wszystkich tych, którzy chcą bez problemu zmieścić się w normach uregulowanych przepisami i spokojnie przemieszczać się na terenie całej Unii Europejskiej.
Zalety
- Najlżejsza i najbardziej cywilna konstrukcja
- Niski koszt wymiany
- Odporne na działanie czynników zewnętrznych z wyjątkiem promieni UV
- Umożliwia montaż kół na większe (w przypadku aftermarketowego zderzaka)
Wady
- Najniższa wytrzymałość
- Przy uszkodzeniu często wymaga wymiany
- Wymaga dokupienia specjalnej płyty pod montaż wyciągarki
- Często wymaga wykonania dodatkowych, nieestetycznych cięć
Komentarze ()