Mówisz terenówka, myślisz Jeep. Idę o zakład, że tak jest. Ta marka to w zasadzie synonim całej kultury modyfikacji. Skąd wywodzi się jej kult? Dlaczego od dziesięcioleci cieszy się niesłabnąca popularnością wśród miłośników off-roadu, ale nie tylko? Poznaj historię jednego z najbardziej rozpoznawalnych samochodów – na drodze i poza nią.
Pochodzenie, czyli skąd się wziął pierwszy Jeep
Wiele koncernów motoryzacyjnych ma w swojej przeszłości mniej chlubne momenty. Oczywiście na myśli mam niejaką służbę władzom państwowym i dostarczanie swoich rozwiązań wojsku, niekoniecznie tylko w celach transportowych.
Jeśli chodzi o samochody, te po raz pierwszy pojawiły się na froncie już podczas I wojny światowej. Jednak ich znaczenie zdecydowanie wzrosło w czasie kolejnego międzynarodowego konfliktu. Do tego stopnia, że niektóre z pojazdów stały się nawet legendami armii i ikonami na polach walki. Tak jak chociażby Jeep, który prawdopodobnie nigdy nie powstałby w takim kształcie, gdyby nie wymagały tego okoliczności. Smutne, ale prawdziwe.
Pierwszy Jeep został bowiem zaprojektowany w 1941 r. specjalnie na potrzeby Amerykańskich Sił Zbrojnych. Te oczekiwały lekkiego i niewysokiego pojazdu patrolowego do jazdy w terenie w celach wywiadowczych. Wymogiem więc był mi.in. napęd na cztery koła czy prostokątny kształt nadwozia, który umożliwiał m.in. przewóz rannych. Pomimo przegranego przetargu, najlepiej temu zadaniu sprostała firma Willys Overland we współpracy (teoretycznej) z Fordem, tworząc Willysa MA oraz MB, który niedługo potem stał się, jeszcze nieoficjalnie, Jeepem.
Go anywhere, do anything – Jeep CJ (Civilian Jeep) samochód dla mas
Koniec wojny to zwycięstwo Stanów Zjednoczonych na dwóch polach. Historia samochodów Jeep bynajmniej nie kończy się wraz z nastaniem pokoju. Wręcz przeciwnie. Prawdziwa legenda miała dopiero się narodzić. Nic dziwnego, skoro podczas samej wojny sprzedało się ponad 600 tysięcy egzemplarzy. Niewykorzystanie takiego potencjału byłoby nierozsądne.
Firma Willys wypuszcza więc w 1945 roku na rynek model CJ (Civilian Jeep), czyli cywilny odpowiednik swojego wojskowego samochodu. Tym samym sprawdzone w trudnych warunkach technologie zostały przeniesione do zupełnie nowego przeznaczenia. Gdzie również zyskały uznanie, stając się przy okazji aktualnym do dziś symbolem wolności.
Popularność, jaką osiągnął Jeep CJ była tak duża, że zainspirowała innych producentów samochodów do stworzenia własnej wersji terenówki. W tym m.in. takie koncerny jak Mitsubishi, Land Rover czy Toyota Land Cruiser. I tu można zaryzykować stwierdzenie, że gdyby nie Jeep, te nigdy nie wypuściłyby swoich wersji samochodów terenowych.
Definicja samochodu terenowego, czyli Jeep z serii Wrangler
Od czasów pierwszego Jeepa CJ firma Willys kilkukrotnie łączyła się i zostawała przejęta przez różne koncerny. Zaliczyła m.in fuzję z Kaiser Motors, następnie wchłonął ją American Motors, a później Chrysler itd. W tym czasie powstało wiele, znowu, kultowych modeli Jeepa.
Przede wszystkim pierwszy w rodzinie SUV, czyli Jeep Wagoneer oraz pick-up, to jest Jeep Gladiator. Jednakże niekwestionowany król bezdroży i dróg przyszedł na świat dopiero w roku 1986, dając początek wszystkiemu, co pierwotnie kojarzy się z off-roadem. Mowa oczywiście o serii Jeep Wrangler – synonimie samochodu terenowego.
Dlaczego Jeep Wrangler jest idealny do terenu
O potencjale terenowym Jeepów, szczególnie tych z serii Wrangler, decyduje przede wszystkim ich podatność na modyfikacje. Jest to też jedna z nielicznych, o ile nie jedyna, marka samochodów, która powstała z potrzeby jazdy w ciężkich warunkach. Nic więc dziwnego, że radzi sobie w nich doskonale, skoro ma to we krwi.
To cię zainteresuje
Jeep Wrangler jest najczęstszym wyborem do offroadu głównie przez zawieszenie z dwoma sztywnymi mostami, napęd 4×4 i szereg rozwiązań ułatwiających jazdę w terenie, a różniących się w zależności od modelu czy serii, np.reduktor. Dla przykładu niektóre wersje Wranglera już z fabryki wyjeżdżają na oponach typu MT.
Te samochody po prostu bardzo dobrze i pewnie prowadzą się na niestabilnych i nierównych powierzchniach. To również dzięki przemyślanemu rozkładowi masy i rozmiarowi pojazdów oraz konstrukcji zawieszenia i układu kierowniczego. Technologicznie są więc nastawione bardziej na siłę niż prędkość.
Jeep Wrangler YJ (86–96) – początek sławy zapisany na kartach Hollywood
Sławetną serię Wrangler otwiera Jeep YJ, który ponad czterdzieści lat oraz kilka wariantów CJ-a później (łącznie z bardzo lubianym CJ-5), jest pierwszym bezpośrednim następcą tego modelu. W pewien sposób jest też jego kwadratową wariacją. Jako pierwszy i ostatni z linii Wrangler posiada bowiem kanciaste światła. Jego kształt wraz z odsłoniętą ramą zapisał się w historii popkultury na taśmach filmu Jurassic Park, czym też rozpoczął swoją karierę filmową. Jest też jedynym dinozaurem, który dotrwał do naszych czasów ;).
Jeep Wrangler TJ (96–06)
Końcówka milenium to czas przełomów i zmian. Również dla motoryzacji, czego przykładem może być Jeep TJ, to jest pierwsza terenówka marki z zawieszeniem na sprężynach zarówno w przedniej, jak i tylnej osi. Tym samym Jeep Wrangler żegna się ze swoją militarną przeszłością, wychodząc jeszcze bardziej do użytkownika cywilnego. Takie rozwiązanie zdecydowanie zwiększa komfort prowadzenia na asfalcie i sprawia, że jest to samochód bardziej uniwersalny.
Nie odcina się jednak od swojej historii całkowicie i powraca do znamiennego zaokrąglonego designu reflektorów. Nie zrywa ostatecznie także wszelkich rządowych romansów. Pod szyldem Jeep powstaje pierwsza czterodrzwiowa wersja Wranglera TJ stworzona na licencji przez izraelską armię.
Akcesoria do TJ
Nie ma odwrotu, Rubicon wkracza na salony
W 2002 roku wypuszczona zostaje wersja Rubicon, która jest jeszcze bardziej uterenowionym obliczem Wranglera TJ. Głównie za sprawą blokad mostów zainstalowanych z przodu i z tyłu oraz dodatkowym akcesoriom. Na kanwie olbrzymiego sukcesu tego modelu, w 2005 roku powstaje specjalna edycja Sahara. Wystąpiła ona w filmie pod tym samym tytułem Sahara z Matthew Mcconaughey za kółkiem, to znaczy w roli głównej. Od podstawowego Rubicona wyróżniała się odsłoniętą ramą. Idealną na pustynne krajobrazy.
To jednak nie największy sukces w hollywódzkiej karierze Jeepa Wranglera TJ. Dwa lata wcześniej, czyli w 2003 roku powstaje unikatowa edycja Tomb Raider dostępna wyłącznie w 1000 egzemplarzy. Była to najbardziej uterenowiona wersja TJ z podniesionym zawieszeniem na amortyzatorach Skyjacker, poszerzeniach marki Bushwacker oraz z wyciągarką Warn. Odsłonięta rama umożliwiała Larze Croft spektakularne lądowanie na tyle pojazdu.
Ciekawostka
Terenówki Jeepa towarzyszą również wirtualnej wersji Lary Croft. Modele tych aut znajdziecie między innymi w grach Tomb Raider IV: The Last Revelation oraz (w moim ulubionym) Tomb Raider: Legend
W latach 2004-2006 produkowany jest Jeep Wrangler TJU/LJ (Long Jeep), który jest przedłużoną wersją standardowego TJ: z dłuższą dwudrzwiową ramą. Tak zoptymalizowany rozmiar sprawiał, że był to model doskonały do jazdy w terenie. Była to wersja limitowana. Do dziś bardzo pożądana wśród miłośników off-roadu.
Jeep Wrangler JK (07–18)
Wszystko co dobre kiedyś się kończy. A w przypadku Jeepa robi miejsce na jeszcze lepsze. Po Wranglerze TJ przychodzi kolej na kultowego JK. Jeep Wrangler JK dostępny jest od razu w wariancie dwu- i czterodrzwiowym. Ten pierwszy jest krótszy od modelu LJ, natomiast drugi – dłuższy. Dlatego Wrangler LJ wciąż stanowi perełkę w off-roadowym błocie. Wracając do JK, opcja czterodrzwiowa cieszy się też większym zainteresowaniem i stanowi mniej więcej ¾ wszystkich sprzedanych egzemplarzy.
W 2010/2011 roku Jeep Wrangler JK przechodzi dość gruntowną modernizację. Zmieniają się wnętrze, kokpit, przełączniki, kierownica, dach itd. Przez co zyskuje nowoczesny wygląd i jeszcze bardziej trafia w gusta cywilnego użytkownika.
Ważne!
Niektóre elementy modyfikowalne, w tym wnętrza i panelu, zaprojektowane po 2011 roku nie będą pasować do starszych wersji JK.
Jeep Wrangler JL (od 18)
W 2018 roku wychodzi najbardziej aktualny nam Jeep Wrangler JL w wersji dwu i czterodrzwiowej. Konstrukcyjnie jest to model bliźniaczo wręcz zbliżony do JK. Jest również podobnie rozbieralny, można więc wymienić w nim niemal wszystko. Należy jednak pamiętać, że mimo wyraźnych podobieństw podzespoły z JK do niego nie pasują. Różnice będą widocznie również pomiędzy wersją amerykańską a europejską. Głównie w przednim zderzaku i grillu.
Zestawy do JL
Jako że Jeep Wrangler JL to już zdecydowanie samochód naszych czasów, pojawia się wersja 4xe z silnikiem elektrycznym i napędem hybrydowym. Co prawda nadal jest to model bardzo podatny na modyfikacje, jednak sam samochód jest przez to cięższy o ponad 300 kg! Problematyczna w czasie przeróbek może być część z gniazdkiem do ładowania, ponieważ podzespoły które będą tam montowane mogą zwyczajnie nie pasować.
Ciekawostką, bardzo pożądaną zresztą, jest wypuszczona w 2022 wersja Jeepa Wranglera JL 392 z silnikiem V8, którego 470 koni mechanicznych pod maską brzmi jak obietnica dobrej zabawy. Jest to przy okazji opcja również od razu mocno uterenowiona. Posiada zawieszenie wyższe o 1” od standardowego oraz koła w rozmiarze 33”. Niestety, jest to model niedostępny bezpośrednio w Europie.
Przeczytaj też podobne artykuły
Jeep Wrangler JL pojawił się także w wersji Sky one touch ze zwijanym brezentowym dachem i demontowanym trzecim oknem. Jest to świetne, bajeranckie rozwiązanie, które kochają konsumenci. Przy zakupie pasujących akcesoriów, zwróć uwagę na bagażniki dachowe. Muszą być specjalnie dopasowane do tego modelu.
Ciekawostka
Dowód na to, że historia kołem się toczy. Jeep promował Wranglera JL spotem nawiązującym do filmu Jurrasic Park. W reklamie wielki T-Rex ścigał się wzajemnie z Jeepem, za którego kierownicą siedział nie kto inny, jak sam Jeff Goldblum.
Nowy Jeep Wrangler w 2024 roku
W 2024 Wrangler JL przechodzi facelifting, główna różnica tkwi więc tutaj w designie (m.in kształt podszybia) i w przypadku wersji Sport – w kształcie grilla. Największe zmiany zachodzą natomiast we wnętrzu, gdzie pojawia się nowoczesny, 12-calowy dotykowy wyświetlacz oraz elektrycznie sterowane fotele. Odświeżona zostaje również konstrukcja tylnego mostu i półosi, która zostaje odłączona od piasty.
Bez wątpienia dobrą wiadomością dla kierowców off-roadowych jest to, że ta wersja dostępna będzie w Europie z silnikiem benzynowym 2.0. Do tego prawdopodobnie dojdzie opcja z kołami w wersji 35” na felgach z beadlockiem, jednak tylko w specyfikacji amerykańskiej. Jest to zdecydowany ukłon w stronę miłośników jazdy terenowej, którzy jak wiadomo, mają brudne myśli i nieczyste zamiary.
Jeep Gladiator JT (od 19) – pick-up na kształt Wranglera
Na koniec warto tutaj wspomnieć jeszcze o Jeepie Gladiatorze JT. Oczywiście Jeep ma w swojej historii różne wersje pick-upów, również te oparte na modelach z serii Wrangler (m.in. Jeep Brute). Jednak to Gladiator na konstrukcji z JL, z którym współdzieli elementy wnętrza: przednie zawieszenie, gamę silników oraz zderzak i maskę, zapisuje się w świadomości kierowców najmocniej. Jest to rozwiązanie cieszące się dużą popularnością wśród fanów off-roadu nastawionych na overlanding, czyli wyprawy terenówką.
Co jeszcze ciekawe, w swojej historii Jeep stworzył już wcześniej Gladiatora na podstawie Wranglera JK, jednak ten nigdy nie trafił do sprzedaży. W zamian za to była opcja konwersji czterodrzwiowego JK do wersji dwudrzwiowej z paką, co spełniało swego rodzaju rolę krótkiego pick-upa. Cały zestaw niezbędny do wykonania przeróbki przychodził dosłownie w pudle. To też dobrze obrazuje, jakie podejście do modyfikacji Wranglera miał sam jego producent. A trzeba podkreślić, że jest to gruba modyfikacja. Na rzecz paki wypadają tylne siedzenia itd.
Zmodyfikuj Gladiatora
Na tym na ten moment kończy się historia Jeepa Wranglera – najbardziej rozpoznawalnego samochodu w terenie. Nie jest to w żadnym wypadku koniec opowieści o Jeepie oraz jego terenowych aspiracjach i przeznaczeniu. Losy Wranglera mieszają się wraz z nie mniej lubianym SUV-em Jeepem Cherokee oraz Grand Cherokee, ale o tym przy innej okazji.
Klaudia Kusy
Autor artykułu
Komentarze ()